İran nüvə hüququnu qoruyaraq, Qərblə gərginliyi azaltmaq istəyir- Tural İsmayılov- ÖZƏL
"İranın nüvə silahı istəmədiyini bəyan etməsi və dinc nüvə enerjisinə sahib olma hüququndan imtina etməyəcəyini vurğulaması bir çox siyasi və strateji mənada mühüm mesajdır".
Bu fikirləri politoloq Tural İsmayılov Olaylar.az-a açıqlamasında söyləyib. Siyasi şərhçi qeyd edib ki, İran nüvə hüququnu qoruyaraq, Qərblə gərginliyi azaltmaq istəyir:
"Bu mövqe, İranın nüvə məsələsində özünü daha məsuliyyətli bir dövlət olaraq təqdim etmə cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər. Qərblə münasibətlərdə gərginliyin azalması ehtimalı var, çünki Tehran nüvə silahı istehsal etmədiyini açıq şəkildə ifadə edərək, beynəlxalq təzyiqləri azaltmağa çalışır.
Lakin eyni zamanda, İranın "nüvə enerjisinə sahib olmaq hüququ" tələbini müdafiə etməsi, Qərb dövlətləri tərəfindən diqqətlə izlənəcək bir məsələdir, çünki bu, potensial olaraq daha çox silahlanmaya gedən yolu açan bir təhdid kimi qəbul edilə bilər. ABŞ və Avropa ölkələri İranın nüvə proqramını daha da genişləndirməsinin qarşısını almaq istəyirlər və bu mövqeyin onların təhlükəsizlik narahatlıqlarını artırması ehtimalı yüksəkdir. Bununla yanaşı, İranın bu bəyanatı, onu daha mülayim bir tərəfdaş kimi göstərmə niyyəti daşıya bilər, xüsusən də Oman vasitəçiliyi ilə davam edən dolaylı danışıqlar fonunda. İranın beynəlxalq aləmdəki imici bu bəyanatla bir az daha müsbətə doğru inkişaf edə bilər, amma nüvə enerjisi məsələsi hələ də həssas bir mövzu olaraq qalacaq. Tehran, öz nüvə hüquqlarını müdafiə etməklə, həm regional güc kimi statusunu qorumağa çalışır, həm də dünya ictimaiyyətinə qarşı diplomatik bir açılım göstərir. Bu bəyanatın ardınca İran Qərblə nüvə məsələsində daha konstruktiv dialoq qurmağa meylli görünə bilər, amma bu, eyni zamanda İranın öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün nüvə proqramını daha da inkişaf etdirmək istəyi ilə də ziddiyyət təşkil edə bilər. İranın bu mövqeyi onun Qərb ilə münasibətlərində müəyyən bir qarşılıqlı inam yaradarsa, gərginliklərin azalmasına səbəb ola bilər. Lakin, Tehran nüvə texnologiyasını inkişaf etdirməkdə israr etdiyi üçün, bu, həm də beynəlxalq səviyyədə yeni mübahisələrə səbəb ola bilər. Beynəlxalq səviyyədə İran nüvə texnologiyasına sahib olma hüququnu müdafiə etməklə, həm də özünün iqtisadi inkişafı və enerji təminatını yaxşılaşdırmaq məqsədini güdür. Danışıqların davam etməsi İranın beynəlxalq təzyiqləri azaltma və iqtisadi sanksiyaların yüngülləşdirilməsi istiqamətində bir strateji addım olaraq dəyərləndirilə bilər. İran bu bəyanatla, həm də özünü regional lider kimi tanıdaraq digər dövlətlərlə daha yaxından əməkdaşlıq etmə niyyətində olduğunu ortaya qoyur. Nəticədə Tehran bu danışıqlarda yalnız nüvə məsələsini deyil, həm də beynəlxalq münasibətlərin gərginləşməsinin qarşısını almağa çalışır. Həmçinin, İranın mövqeyi, regional təhlükəsizlik və sabitlik məsələlərində də özünün mühüm rolunu oynamağa çalışdığını göstərir. Beynəlxalq aləmdə bu mövqe, İranın nüvə enerjisini təkcə güc artırma vasitəsi kimi deyil, həm də iqtisadi və sosial inkişafın təminatı kimi istifadə etmə məqsədini güddüyünü göstərir. Tehran, nüvə proqramını dinc məqsədlərlə istifadə edəcəyini bildirərək, özünü beynəlxalq ictimaiyyətə qarşı daha müsbət bir şəkildə təqdim etməyə çalışır. Bu danışıqların nə qədər səmərəli olacağı, Tehran və Qərb arasında gələcəkdə yaranacaq güvən və anlaşmalara bağlı olacaq.İranın nüvə enerjisinə sahib olma hüququnu mübahisə etməməsi, həm də onun regional və qlobal bir aktor olaraq daha böyük bir güc əldə etmə istəyinin göstəricisidir".
Zeynəb Mustafazadə