Qara dəliklərin necə aşkar ediləcəyinin izahı- ÖZƏL

Olaylar.az xəbər verir ki, qara dəliklər hər şeyi, o cümlədən işığı cəlb etmək qabiliyyətinə malik olan sirli kosmik obyektlərdir.

"Qara dəlik" termini elm jurnalisti Enn Yuinq tərəfindən populyarlaşdı. Bu obyektlər işıq yaymadıqları və buna görə də qara məkanın fonunda görünməz olduqları üçün bu adı alıblar. Qara dəliklər məkana və zamana güclü təsir göstərir.

Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsinə görə, istənilən cisim məkan və zamana təsir edir. Qara dəlik müəyyən bir bölgə yaradır ki, orada kütlə o qədər böyükdür ki, hadisə üfüqünün sərhədini keçməklə heç bir şey bu bölgəni tərk edə bilməz.

Görünməz obyektin ətrafında hərəkət edən ulduzları müşahidə edərək qara dəliyi aşkar edə bilərsiniz. Yaxınlıqdakı ulduzdan qara dəliyə axan maddə qızır və rentgen şüaları yayır. Qara dəliklər ilk dəfə 1960-cı illərdə rentgen detektorları vasitəsilə aşkar edilmişdir.

Kvazarlar superkütləvi qara dəliklərə malik aktiv qalaktik nüvələr olan parlaq astronomik obyektlərdir. Onlar çox enerji yayırlar və böyük məsafələrdə aşkarlana bilirlər. Kvazarın kəşfi qalaktikanın mərkəzində superkütləli qara dəliyin olduğunu göstərir.

İki qara dəliyin birləşməsi qravitasiya dalğasının partlamasına səbəb olur. 2015-ci ildə bu cür partlayışlar ilk dəfə aşkar edilib və qara dəliklərin axtarışı üçün yeni yol açıb. Qara dəliyin fotoşəkilini çəkmək üçün alimlər dünyanın müxtəlif yerlərində yerləşən bir neçə teleskopdan istifadə edirlər.

M87 qalaktikasındakı qara dəliyin məşhur fotoşəkili beləcə çəkilib, o, qara dəliyin ətrafındakı maddənin davranışını və mərkəzdəki qaranlıq bölgəni - qara dəliyin özünü göstərir.