Trampın tarif siyasətinin Azərbaycanla ticarətə təsiri– ÖZƏL
"Trampın tarif siyasəti dünyanın bir çox ölkəsinə mənfi təsir göstərəcəyi kimi, ABŞ-nin öz iqtisadiyyatına da ciddi şəkildə mənfi təsir edəcək. Azərbaycanla ticarət münasibətlərinə gəldikdə isə, 2024-cü ildə ABŞ-yə ixracımızda müxtəlif rəqəmlər qeyd edilsə də, Trading Economics platformasına əsasən, Azərbaycanın bu ölkəyə ixrac etdiyi məhsulların ümumi dəyəri 162 milyon dollar təşkil edib.
Bu ixracatda əsas yeri 83 milyon dollar dəyərində alüminium tutur. Daha sonra 48 milyon dollar dəyərində adı göstərilməyən məhsullar, 8 milyon dollar dəyərində silah və sursat hissələri gəlir. Digər ixrac məhsulları arasında 4,5 milyon dollar dəyərində dəmir və polad, 5 milyon dollar dəyərində qiymətli daşlar və metal sikkələr yer alır. Bundan başqa, tərəvəz, meyvə, qoz, fındıq və qida məhsullarının ixracı 766 min dollar olub ki, bu da 2023-cü illə müqayisədə 10 dəfə çoxdur".
Bu fikirləri iqtisadi məsələlər üzrə ekspert Eldəniz Əmirov Olaylar.az-a açıqlamasında bildirib:
"Lakin bu artım ABŞ ilə ticarət dövriyyəmizin davamlı şəkildə yüksəldiyi anlamına gəlmir. Çünki ABŞ Azərbaycanın ticarət dövriyyəsində qeyri-sabit paya malikdir. Məsələn, 2008-ci ildə Azərbaycan ABŞ-yə 6 milyard dollarlıq məhsul ixrac etmişdi. Sonrakı illərdə bu rəqəm 1,7 milyard dollara, 2022-ci ildə 90 milyon dollara, 2023-cü ildə isə 16 milyon dollara düşüb. 2024-cü ildə isə 163 milyon dollara yüksəlib.
Ümumilikdə, ABŞ-nin Azərbaycan ixracındakı payı çox kiçikdir. 2024-cü ildə Azərbaycanın ümumi ixracı 26 milyard 338 milyon dollar olub, bunun cəmi 162 milyon dolları ABŞ-yə yönəlib. Bu isə ümumi ixracın cəmi 0,6 faizini təşkil edir. Başqa sözlə, Azərbaycanın ixrac etdiyi hər 100 dollarlıq məhsulun cəmi 60 senti ABŞ-yə düşür.
Trampın tarif siyasəti tətbiq edildiyi halda, bu 60 sentin də 10 faizlik tariflə 4-5 senti məhsulun qiymətinə əlavə ediləcək. Bu baxımdan, ABŞ-yə yönələn ixrac itkisi 30 min dolları keçməyəcək, yəni ciddi bir zərər hesab olunmur və məhsul qiymətinə əlavə edilərək kompensasiya oluna bilər.
Lakin əsas problem idxalda yaşana bilər. Çünki ABŞ-ın tarif siyasəti qlobal ticarətə mənfi təsir göstərir, məhsul qiymətlərinin artmasına və inflyasiyanın yüksəlməsinə səbəb olur. Azərbaycan idxaldan asılı bir ölkə olduğu üçün bu proses ölkəmizə də mənfi təsir göstərəcək.
ABŞ dünyanın iqtisadi güc mərkəzlərindən biri olduğu üçün burada qəbul edilən qərarlar qlobal maliyyə sisteminə birbaşa təsir göstərir. Obrazlı desək, ABŞ-də qanad çalan kəpənək dünyanın müxtəlif ölkələrində külək yaradır. Ancaq bu dəfə yaranan təsirlər təkcə digər ölkələrə deyil, ABŞ-nin özünə də ciddi nəticələr doğuracaq. Buna görə də, hesab etmək olar ki, Trampın tarif siyasəti uzunmüddətli olmayacaq və zamanla yumşalma və dəyişikliklər müşahidə ediləcək".
Zeynəb Rzayeva