Açdım gözlərimi işığa yenə... Təranə Dəmirin şeirləri
Baş açmadım ürəyimdən,
Dərdə, ələmə uduzdum.
Boyun əydim taleyimə,
Əydim, şələmə uduzdum.
Dərə, təpə, dağ dolaşdım,
Qismət gəzdim, baxt dolaşdım,
Yazdım başıma iş açdım,
Susdum, qələmə uduzdum.
Ömrün başına dolandım,
Səbrin xoşuna dolandım,
Eşqin oduna qalandım,
Söndüm, külümə uduzdum.
Zaman baxmadı sözümə,
Durdu vaxt-bivaxt üzümə,
Bir quyu qazdım özümə,
Düşdüm tələmə, uduzdum.
Qədərdən qaça bilmədim,
Qərq oldum heçə, bilmədim ,
Yolumdan keçə bilmədim,
Gedib gələnə uduzdum.
Baş açmadım ürəyimdən,
Dərdə, ələmə uduzdum.
Boyun əydim taleyimə,
Əydim, şələmə uduzdum.
**
Addım -addım ölçürəm şəhəri,
Kölgəm də mənimlə addımlayır.
Ölçürəm adamları, yolları, maşınları,
Ağacları , binaları, səkiləri .
Qarğalar məni addım səslərimdən tanıyır,
Kölgəmə qaçır yiyəsiz küçə itləri.
Başımın üstündə səma,
Ayağımın altında torpaq yeriyir.
"Kimsə arxamca danışır"-
Qulağım cingildəyir.
Addım -addım keçirəm şəhərin tarixini,
Küçələri , reklamları,
Afişaları, heykəlləri, şəkilləri...
İçimdə tutub saxlayıram nəfəsimi,
Ürəyim ovcumda döyünür.
Gözümün qabağında
rəng verib rəng alır adamlar,
saxta gülüşlərdən diksinir
divarlar, daşlar, ağaclar, quşlar.
Addım -addım yeriyirəm qaranlığın üstünə,
Qürubun şəkli düşür dənizə,
Nə yaxşı dəniz var..
**
Bir payız nağılıydı,
Ayrılıq qoxuluydu,
Sərsəmdi, yuxuluydu,
Gözümdə azdı getdi,
Bu sevgi göyərmədi.
Dərd yoğurdu, qəm əkdi,
Yerdən, Göydən nəm çəkdi,
Bir didərgin küləkdi,
Ruhumda əsdi getdi,
Bu sevgi göyərmədi.
Bəlkə də sınaq idi,
Tənəydi, qınaq idi,
Bir qəfil qonaq idi,
Xəzandan küsdü getdi,
Bu sevgi göyərmədi.
**
Min notda ağlatdı duyğular məni,
Ovundum bir misra baxışın altda.
Göz yaşım asıldı kirpiklərimdən,
İslandım bir qərib yağışın altda,
Bir vüsal doğuldu gözümdə yenə.
Göynədi, duz səpdim yaramın üstə,
Əl atıb yapışdım ağrılarımdan.
Söz-söz, heca-heca axıb duruldum,
Sıyrılıb qurtardım qorxularımdan,
Bir vüsal doğuldu gözümdə yenə.
Didib parçaladım tərəddüdləri,
Yolumun üstündən çəkildi həsrət.
Güzarım təzədən sevgiyə düşdü,
Təzədən üzümə güldü məhəbbət,
Bir vüsal doğuldu gözümdə yenə.
Bir ümid boy atdı əzablarımdan,
Bir ocaq qalandı külümdən, Allah.
Az qala özümdən yıxılacaqdım,
Son anda qayıtdım ölümdən, Allah,
Bir vüsal doğuldu gözümdə yenə.
**
Qeybdən bir səda gəldi,
Kimsə adımı çağırdı.
Yüyürdüm adıma sarı,
Büdrədim, durdum, yıxıldım,
Adıma çata bilmədim.
Ürəyimi məşəl etdim,
Hamı yığıldı başına.
Hərə bir daş atıb qaçdı,
Gücüm çatmadı daşıma,
Dadıma çata bilmədim.
Əlim özümdən üzüldü,
Asılıb qaldım gümandan.
Ümid etmədim sabaha,
Qərq oldum keçmiş zamanda,
Vaxtıma çata bilmədim.
Sevgini dayazda tapdım,
Dərində tapmadım, neynim.
Tanrını Göydə axtardım,
Yerində tapmadım, neynim,
Baxtıma çata bilmədim.
**
Yanvar yağışından asılıb qalıb iyundan qalan arzular,
Üşüyür bulud evində.
Üstünü şaxta örtüb, qırov basıb,
Didərgindi yerlə göyün arasında.
Bir himə bənddi çiliklənib tökülsün üzüaşağı səma yuvasından .
Amma qorxusu yoxdu heç nədən --
nə yağışdan, nə küləkdən..
Yanvarın boğazında ilişib qalacaq uzaqbaşı,
Şükür hələ ki, diridi..
nə bilmək olar,
ölümlə olumun tən ortasında
bir də gördün gün çıxdı, buz əridi..
**
Gah küləkdən, gah yağışdan adlayıb,
Gah enişdən, gah yoxuşdan adlayıb,
Ürəyini hərə bir cür odlayıb,
Ümidini hərə bir cür qırıb hey,
İçimdəki qərib hey!
Göz dikiblər taleyinə , baxtına,
Od vurublar "Ömür " adlı taxtına,
Həsrət düşüb gözəl-göyçək vaxtına,
Vüsalını şaxta-sazaq vurub hey,
İçimdəki qərib hey!
Doymayıblar qeybətindən , qalından,
Qova -qova döndəriblər yolundan,
Yıxılanda tutmayıblar qolundan,
Addımbaşı bir xəyanət görüb hey,
İçimdəki qərib hey!
Keçiriblər min tənədən , qınaqdan ,
Min qarğışdan, min nifrətdən, min ahdan,
Yorulanda hayıf çıxıb varaqdan,
Heça-heça nəfəsini dərib hey,
İçimdəki qərib hey!
**
Bu külək nə yaman dəli olubdu,
Neynirəm , əl çəkmir telimdən , Allah.
Saçlarım ovcunda əsir kimidi,
Bir xəta çıxacaq əlindən , Allah.
Gah göyə uçurur , gah tumar çəkir,
Gah dağıdıb tökür , gah hamar çəkir,
O da məhəbbətin belə car çəkir,
Qoparır dünyanı yerindən , Allah.
Telimlə sözlənib bu gün bu külək,
Bəzənib, süstlənib bu gün bu külək,
Nə yaman hirslənib bu gün bu külək,
Qoymur nəfəs alım dərindən, Allah.
Gah sevib oxşayır mələk diliylə,
Dəniz dalğasıyla, çiçək diliylə ,
Saçımla danışır külək diliylə ,
Baş aça bilmirəm dilindən, Allah.
Bu külək nə yaman dəli olubdu,
Asılıb qalıbdı telimdən ,Allah.
Saçlarım ovcunda əsir kimidi,
Bir xəta çıxacaq əlindən, Allah.
**
Ulduzlar gecəyə, işıq səhərə,
Ürək məhəbbətə qaçır min ildi.
Vüsal ayrılığa , göz xəyanətə,
Sevgi itaətə qaçır min ildi.
Zaman hey fırlanır ömrün başına,
Nə bahar dəyişir yerini , nə qış .
Sevinc də , kədər də qoşa yeriyir,
Küləyi küləkdi, yağışı yağış.
Buludlar səmadan asılıb qalıb,
Ağaclar torpaqdan yapışıb durub.
Dəniz qayalara pənah gətirib,
Dağlar bir - birinə sarmaşıb durub.
Dəyişə bilməyib yolunu heç nə,
Duman adətindən, sel adətindən.
Nə sazaq yerini günəşə verib,
Nə Günəş qalıbdı hərarətindən.
**
Açdım gözlərimi işığa yenə,
Açdım səhər ilə qoşa , günaydın.
Günaydın ötüşən qar dənəsinə,
Başının üstəki qışa günaydın.
Sakitcə zülməti soyundu ruhum,
Səhərin nurunda yuyundu ruhum,
Günəş paltarını geyindi ruhum,
Sarıldı torpağa, daşa, günaydın.
Xəzəllər təzədən çiçəyə döndü ,
Ağaclar huriyə, mələyə döndü,
Xəyallar arzuya, diləyə döndü,
Döndü bir qanadlı quşa, günaydın.
Sazağım sevindi, buzum sevindi,
Cığırım sevindi, izim sevindi,
İşığa düşdükcə gözüm sevindi,
Sevincdən tökülən yaşa günaydın.
Açdım gözlərimi işığa yenə,
Açdım səhər ilə qoşa ,günaydın.
Günaydın ötüşən qar dənəsinə,
Başının üstəki qışa ,günaydın.
**
Bu yol neçə qışdan , bahardan keçib,
O dərədən keçib , bu yaldan keçib,
Neçə ayrılıqdan , vüsaldan keçib,
Nələrdən keçməyib yol olanacan?
Vurub dağa, daşa özünü gəzib,
Çəkib yerin, göyün nazını , gəzib,
Heç vaxt qatlamayıb dizini , gəzib ,
Dolanıb özünə sarılanacan.
Uzana -uzana incəlib bu yol,
Döyülə -döyülə dirçəlib bu yol,
Elə ayaq üstə dincəlib bu yol,
Yüyürüb nəfəsi daralanacan.
Belində nə qədər yükü var ,Allah,
Günahı , əzabı , görkü var, Allah,
Bu yol ağrı çəkib o ki var , Allah
Özünə yol tapıb, yol alanacan.
**
"Natəvan" haqda düşündüklərim..
Şairi addım səslərindən tanıyar,
Rəngli -rəngli yalanları eşitdikcə rəng verib rəng alar,
Susqunluğunda bir nida var,
Qapısı alqışa , pəncərəsi qaranlığa açılar.
Balaca işıq gördümü ,
gözləri gülər,
Ürəyindən keçənləri bir Göydəki, bir də özü bilər.
Çəpik səslərinə diksinər xəyalları,
Ayağı yer tutsa yüyürər azadlığa sarı.
Bir yanda Xan qızı Natəvanın xatirəsi,
Bir yanda ordenli ,medallı adamların söz hikkəsi.
Burda adamın üzünə durar
söz oğurlayıb söz satanlar,
Boğazdan yuxarı "Vətən " şeirlərində sevgidən başqa hər şey var.
**
Addımlayıram tütün qoxuyan küçəni üzü dənizə sarı
Başımda külək , ayağımda payız , xəyalımda bahar.
Ağaclar da yeriyir mənimlə , binalar da .
Yanımda dolaşır rəngli -rəngli adamlar ,
dodaqlarında qeybət , yerişində əda, qollarında təklik, gözlərində nida,
Çiyinlərində çanta, barmaqlarında mesaj , baxışlarında giley-güzar.
Hamısı yorğun, hamısı nigaran,
Hamısı yarımçıq, hamısı natamam..
Bəziləri Göyündən,
Bəziləri yerin dibindən baxır adama.
Bəziləri əynindən , başından,
bəziləri cibindən baxır adama.
Yazığım gəlir şəhərə, küçəyə,
Bahara, özümə , küləyə....
**
İndi adamlar yox ,yollar darıxır,
Ağaclar, çiçəklər, yarpaqlar, tikanlar, kollar darıxır.
İndi həsrət əsir zamanın başı üstə,
Ayrılıqlar uzanıb gedir liman -liman, qatar-qatar..
Daş ömrü yaşayır bütün dünya,
Hara baxırsan daşdı.
Ürəklər daş , küçələr daş,
Binalar daş , hasarlar daş.
Başına daş yağır,
Yoluna daş çıxır, üzünə daş baxır.
İndi adamlar yox, xəyallar darıxır,
İçində məhəbbət, saçında sığal, ruhunda bahar .
Hərdənbir naguman sevdalar doğulur,
Boğazında ip, baxışında tərəddüd, qolunda qandal.
Üzü qışa gedir bütün arzular,
Başında qovğa, dilində külək,
Gözündə yağış,əynində sazaq.
İndi adamlar yox, kitablar darıxır,
Arasında yalın -yalavac misralar,
Nöqtələr, nidalar ,suallar...
**
Hərdən küsər qafiyələr adamdan,
Misra -misra , heca- heca ağlayar.
Düşüb sınar o bacadan, bu damdan,
Ağrısını quca-quca ağlayar.
Gah arzudan , gah həvəsdən yıxılar,
Gah baxışdan, gah nəfəsdən yıxılar,
Gah o səsdən , gah bu səsdən yıxılar,
Sözdən sözə keçə -keçə ağlayar.
Sevdalanar , qış qapını kəsdirər,
İnadlaşar , "kaş" qapını kəsdirər,
Xəyalları sətir-sətir gəzdirər,
Heç nə tapmaz, durub heçə ağlayar.
Gözə girər varaq -varaq şeirlər,
Sınıq - salxaq , yüngül -yaraq şeirlər,
Gündüz sərsəm, gecə oyaq şeirlər
Uçan vaxta, gedən köçə ağlayar.
**
Nə ağırmış ömür boyu, İlahi
O baxışdan, bu baxışdan yıxılmaq.
Qismətinə , taleyinə qul olub,
O naxışdan , bu naxışdan yıxılmaq.
Baxarsan ki, ürəyini dərd yeyib,
Öz bəxtini öz içindən qurd yeyib,
Ağır dərddi duasında kiriyib ,
O alqışdan, bu alqışdan yıxılmaq.
Nə danışsan , hardan keçsən söz olur,
Aləm dəyir bir birinə , toz olur,
Payız vaxtı yenə dərdin az olur,
Çox çətindi qarlı qışdan yıxılmaq.
Göz yaşında boğulmağa nə var ki,
Ölüb , bir də doğulmağa nə var ki,
Dağdan , daşdan yıxılmağa nə var ki,
Yaman şeydi aldanışdan yıxılmaq.
**
Bu bahar ayrı donda gəldi ömrümə ,neynim
Ürəyimin özümdən küsən çağında gəldi.
Gözlərimin kədərə , qəmə susayan vaxtı,
Saçımda ayrılığın süsən çağında gəldi,
Darıxdım.
Bu bahar çiçəkləri könlümü oxşamadı,
Baxışlarım gəzmədi çəmənin , çölün üstə.
Ürəyimdən keçmədi bahara sevdalanmaq,
Durnalar qayıtmadı geriyə dəstə-dəstə,
Darıxdım.
Pəncərəmə qonmadı bir sərçə təbəssümü,
Məni salamlamadı qaranquşlar bu bahar.
Günəşin şəfəqləri isitmədi könlümü,
Ayağımı yol yordu, ürəyimi intizar ,
Darıxdım.
Bu bahar ayrı rəngdə qayıtdı mənim üçün,
Bu bahar ümidlərim göyərmədi nədənsə.
Həsrətimə bələndi küsəyən şeirlərim,
Hamı bahara açdı qapısını , mən isə
Darıxdım.
Təranə Dəmir