Oksigenin hökmranlığı altında okean: qədim təkamül sıçrayışının sirri həll edildi - ÖZƏL

Təxminən 390 milyon il əvvəl okean dərinliklərində misilsiz bir dönüş baş verdi - sular daimi şəkildə oksigenlə zənginləşdi. Bu proses dəniz canlılarının əvvəllər əlçatmaz olan dərinliklərə enməsinə imkan yaratdı. Olaylar.az xəbər verir ki, alimlərin "Proceedings of the National Academy of Sciences" jurnalında dərc olunan araşdırmasına görə, həmin dəyişiklik qədim meşələrin yaranması ilə bağlı olub. Onların kökləri və böyüyən biokütləsi qlobal okeanın oksigenlə doyurulmasına şərait yaradıb. Məhz bu "sualtı oksigen sıçrayışı" çənə sümüyünə malik balıqların sürətlə çoxalması ilə üst-üstə düşür. Bu canlılar bu gün Yer üzündə yaşayan onurğalıların böyük əksəriyyətinin ulu əcdadı hesab olunur. Yeni izotop analizləri də təsdiqləyir ki, oksigen həmin dövrün əsas "evolyusion açarı" olub və məhz onun hesabına balıqlar çənə qazanaraq sualtı aləmin hökmranına çevriliblər. Tədqiqatçılar müxtəlif bölgələrin okean şelflərindən götürülmüş çöküntü süxurlarını öyrənib və selen elementinin izotop paylanmasını analiz ediblər. Məlum olub ki, qədim okean dərinliklərində iki mühüm oksigenləşmə mərhələsi yaşanıb: birincisi təxminən 540 milyon il əvvəl, Kembri dövründə, ikincisi isə 393-382 milyon il əvvəl baş verib və bu günə qədər davam edir.