Hormonal preparatlarla uşaqlıq xərçəngi riski arasında əlaqə aşkarlandı - ÖZƏL
Moskva Fizika və Texnologiya İnstitutunun (MFTİ) alimləri selektiv estrogen reseptor modulyatorlarının (SERM) endometrium xərçəngi riskinə təsirini araşdırıblar. Tədqiqat xüsusilə süd vəzi xərçəngi əməliyyatından sonra əlavə müalicə (adjuvant terapiya) alan postmenopauza dövründəki qadınlar üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Olaylar.az xəbər verir ki, məqalə nüfuzlu beynəlxalq elmi jurnal Molecular Simulation-da dərc olunub. Süd vəzi xərçənginin predmenopauzal müalicəsində uzun illər istifadə edilən tamoksifen recidiv riskini azaltsa da, sümük sağlamlığına və xolesterin səviyyəsinə müsbət təsir göstərsə də, ciddi yan təsirə səbəb olurdu - postmenopauzada endometriumun artmasına və uşaqlıq xərçənginin inkişafına. Bu səbəbdən 50 yaşdan yuxarı qadınlarda onun istifadəsi dayandırılıb. Hazırda postmenopauzal qadınlarda müalicə məqsədilə aromataz inhibitorları (məsələn, Letrozol, Anastrozol) tətbiq olunur. Onlar əsas xəstəliyi müalicə etsə də, ikinci dərəcəli osteoporoza yol aça bilər. MFTİ alimləri yan təsirləri minimuma endirən alternativlərin axtarışı çərçivəsində 8 mövcud və perspektivli SERM preparatını təhlil ediblər. Onlar utero-trop (endometrium böyüməsini stimullaşdıran) və qeyri-utero-trop (bu təsiri olmayan) olmaqla iki qrupa bölünüb.
"Biz ligandla zülal arasında əlaqələri təhlil etdik. Müqayisə göstərdi ki, bəzi preparatlar estrogen reseptoruna fərqli bağlanır. Xüsusilə Asp351 və Phe404 aminoturşuları ilə güclü və stabil əlaqə qurulduqda utero-trop təsir müşahidə olunmur, bu əlaqələr olmadıqda isə endometrium xərçəngi riski artır", - deyə tədqiqatın birinci müəllifi Dmitri Şkil bildirib. Alimlərin fikrincə, bu nəticələr yeni, daha təhlükəsiz preparatların yaradılmasına imkan açır. Gələcəkdə belə dərmanlar həm hormonal asılı süd vəzi xərçənginin residivinin qarşısını ala, həm də endometrium xərçəngi riskini artırmadan postmenopauzal qadınlarda istifadəyə yararlı ola bilər.
"Bu tədqiqat hormon-asılı süd vəzi xərçənginin müalicəsində istifadə olunan, lakin müəyyən çatışmazlıqları olan preparatların dərin təhlilinə imkan yaradır. Əldə edilən biliklər sayəsində postklimakterik qadınlar üçün daha təhlükəsiz və çoxfunksiyalı dərmanların, həmçinin yüksək risk qrupuna daxil olan qadınlar üçün profilaktik vasitələrin hazırlanması mümkün olacaq", - deyə layihənin rəhbəri, MFTİ-nin müvafiq laboratoriyasının rəhbəri Filip Maksimov qeyd edib.