Vaşinqton görüşü Ermənistanın suverenliyinə təhdid ola bilər – Oskanyan – ÖZƏL
ABŞ Prezidenti Donald Tramp Vaşinqtonda Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan və Azərbaycanın Prezidenti İlham Əliyevi qəbul edəcək. Görüşdə Azərbaycanın Naxçıvanla tranzit əlaqəsini təmin edən marşrutla bağlı razılaşma imzalanacağı gözlənilir. Bu, ABŞ vasitəçiliyi ilə "Trampın beynəlxalq sülh və tərəqqi yolu" (TRIPP) kimi təqdim edilə bilər.
Olaylar.az xəbər verir ki, bu fikirləri Ermənistanın keçmiş xarici işlər naziri Vardan Oskanyan öz Facebook səhifəsində bildirib. Oskanyan vurğulayır ki, Ermənistan öz suveren ərazisinin bir hissəsi üzərində nəzarəti müvəqqəti və ya daimi olaraq təhvil verməyə razılaşır ki, bu, qəbuledilməzdir. "Zəngəzur dəhlizi" ideyası artıq bir neçə ildir ki, Bakı tərəfindən siyasi silah kimi istifadə olunur(?) və Ermənistanın suverenliyi və müharibə sonrası nizamlanma yenidən gözdən keçirilməyə çalışılır.
Oskanyan qeyd edir ki, Vaşinqtonun vasitəçiliyi bu tələbə əlavə legitimlik verir və "yaradıcılıq həlləri" çərçivəsində Azərbaycan tərəfinin süni tələbi kimi müzakirə olunur. Texniki müzakirələr vasitəsilə Ermənistan bu dəhlizin qaçılmazlığı tələsinə salınır. Əsas sual "dəhlər necə işləməlidir" olur, "olmalıdı" sualı isə arxa plana keçir ki, bu da suverenlik prinsipinin pozulmasıdır.
Ermənistan heç vaxt Sunikdə kimsəyə eksterritorial yol verməyə razı olmayıb. Ölkənin qanunvericiliyi belə torpaqların icarəyə verilməsini qadağan edir. "Sülh kəsişməsi" modeli Ermənistanın özü tərəfindən irəli sürülüb və bu model regional kommunikasiya üçün suverenlik, yurisdiksiya, qarşılıqlı hörmət və bərabərlik prinsiplərinə əsaslanır. TRIPP sazişi isə ABŞ-nin bir yol seqmentini uzunmüddətli nəzarətinə verməklə bu prinsiplərin heç birinə uyğun gəlmir.
İran isə açıq şəkildə bəyan edib ki, Sunikdə xarici qüvvələrin mövcudluğunu qəbul etməyəcək. Bu xəbərdarlıqlar sadəcə ritorika deyil. Sunik Ermənistan üçün strateji önəm daşıyan zonadır və Şimal-Cənub oxunun mühüm elementidir. Onun geopolitik ticarət mövzusuna çevrilməsi Ermənistanın təhlükəsizliyi və bölgə sabitliyi üçün ciddi təhlükədir.
Əgər məqsəd həqiqi sülhdürsə, bu, hər iki tərəfdə inam yaratmalıdır. Əgər Azərbaycan Naxçıvana getmək üçün adi Ermənistan yollarına güvənə bilmirsə və "Tramp dəhləri" tələb edirsə, qarşılıqlı münasibət prinsipi ilə bu dəhlər Azərbaycandan da keçməlidir ki, ermənilər Xəzər hövzəsinə təhlükəsiz şəkildə gedə bilsinlər.
"Paşinyan-Əliyev-Tramp görüşü bəzi dairələrdə diplomatik nailiyyət kimi təqdim olunsa da, əslində bu, sülh prosesində qəbuledilməz güzəştlərin təsbitinə risk yaradır.(?)Dəhlərin müzakirəsi ümumiyyətlə gündəlikdə olmamalı idi," - deyə Oskanyan fikrini yekunlaşdırıb.