“Türkiyə–İsrail ziddiyyətlərində Azərbaycanın vasitəçiliyi həlledici ola bilər” – Taleh Əliyev – ÖZƏL
"Təəssüflər olsun ki, qardaş Türkiyə Cümhuriyyəti ilə dost İsrail dövlətinin Yaxın Şərq siyasəti fundamental səbəblərə görə ziddiyyət təşkil edir. Hər iki dövlət tarixi keçmişinə söykənərək eyni coğrafiyada həm tarixinin bir parçasını, həm də gələcək planlarının tərkib hissəsini görür".
Bu fikirləri Olaylar.az-a açıqlamasında Vətəndaş İştirakçılığının Təşviqinə Dəstək İctimai Birliyinin sədri, siyasi şərhçi Taleh Əliyev deyib. Siyasi şərhçi bildirib ki, Türkiyə islam amili və Osmanlı ənənələrindən çıxış edərək ərəb ölkələri ilə əməkdaşlığın genişləndirilməsində maraqlıdır. Ankara xüsusilə Suriya, Livan, Fələstin, İordaniya və digər ərəb ölkələrinin ərazi bütövlüyünə hörmət prinsipini rəhbər tutaraq onlarla ikitərəfli əməkdaşlığı gücləndirməyə çalışır.
İsrail isə daha qədim tarixi və ideoloji əsaslara söykənərək "yəhudilərə vəd olunmuş torpaqlar" konsepsiyasını ön plana çıxarır və bu coğrafiyada "böyük İsrail" ideyasını gerçəkləşdirmək niyyətini gizlətmir. Belə yanaşmalar isə hər iki ölkənin dövlət siyasətində mühüm əhəmiyyət daşıdığı üçün istər-istəməz Türkiyə və İsrail arasında ziddiyyətlərə səbəb olur.
T. Əliyev qeyd edib ki, Azərbaycan bir dəfə Türkiyə ilə İsrail arasında münasibətlərin normallaşmasında vasitəçilik etmişdi və bu gün də münasibətlərin stabilləşməsi üçün səylərini əsirgəmir. Çünki hər iki ölkənin rəhbərliyi yaxşı anlayır ki, bu mərhələdə onların qarşıdurması regionda və beynəlxalq miqyasda rəqiblərin xeyrinə olacaq. Belə qarşıdurma hər iki ölkəni zəiflədəcək, resurslarını tükəndirəcək və nəticədə düşmən qüvvələr bundan faydalanaraq öz maraqlarını irəli aparmağa çalışacaqlar. Lakin tərəflərin regionla bağlı strateji maraqları var və real münaqişədən qaçmaq daha məntiqli görünür.
Siyasi şərhçinin fikrincə, Azərbaycan tərəfi də həm dost və müttəfiqlərinin, həm də öz milli maraqlarını nəzərə alaraq bu prosesdə vasitəçilik missiyasını sona qədər davam etdirəcək. Çətin və mürəkkəb olsa da, bu siyasətin alternativi açıq müharibədir. Real müharibə isə həm Türkiyə, həm də İsrail üçün böyük itkilərə səbəb olar ki, bu da dolayısı ilə Azərbaycanın maraqlarına zidd nəticələr doğurar. Bu baxımdan, ən düzgün yol mümkün qədər qarşıdurmadan yan keçmək, geosiyasi maraqları güzəşt və əməkdaşlıq əsasında uzlaşdırmaqdır. Azərbaycanın da missiyası tərəfləri konsensusa gətirmək, əməkdaşlıq formatında problemlərin həllinə dəstək verməkdən ibarət olmalıdır.
Sevda Dəniz