İran-İsrail gərginiyi yeni mərhələdə
Zaman-zaman İranla İsrail arasında gərginlik özünün pik həddinə çatır və tərəflər bir-birinə qarşı hərbi müdaxilə etmək dərəcəsinə qədər aqessivlik nümayiş etdirirlər. Bu günlərdə yenə Tehranla Təl-Əviv arasında münasibətlər drammatikləşib.
Zaman-zaman İranla İsrail arasında gərginlik özünün pik həddinə çatır və tərəflər bir-birinə qarşı hərbi müdaxilə etmək dərəcəsinə qədər aqessivlik nümayiş etdirirlər. Bu günlərdə yenə Tehranla Təl-Əviv arasında münasibətlər drammatikləşib. Səbəb İranın qarşı tərəfin ticarət gəmisinə hücum etməsidir. Təbii ki, qarşı tərəf də öz növbəsində hücuma qarşılıq verib. Elə hər şey də buradan başlayıb. İndi ekspertlər Tehranla Təl-Əviv arasında savaşın qapıda olduğu qənaətindədirlər. Elə "Atlas" Araşdırmalar Mərkəzinin sədri Elxan Şahinoğlu da deyir ki, tərəflər arasında münasibətlər heç də normal deyir. O bildirib ki,
İranla İsrail arasında dənizlərdə qeyri-rəsmi müharibə davam edir: "İsrail İranı iyulun 30-da onun ticarət gəmisinə hücumda ittiham edib. Hücum pilotsuz uçuş aparatı ilə həyata keçirilib. Əslində hücuma məruz qalan "Mercer Street" adlı gəmi Liberiya bayrağı altında üzür və Yaponiyaya məxsusdur. Ancaq gəminin idarəetməsi İsrailin "Zodiac Maritime" şirkətinə məxsusdur. Bu, il başlayandan İsrail şirkətlərinə məxsus 5-ci gəmiyə hücum əməliyyatıdır. Gəmiyə hücum zamanı gəmidə xidmət edən Böyük Britaniyanın və Rumıniyanın vətəndaşları həlak olublar. Buna görə də İranın bu iki ölkədəki səfirləri Böyük Britaniyanın və Rumıniyanın Xarici İşlər Nazirliklərinə çağrılıblar".
Mərkəz rəhbəri bildirib ki, Tehran ittihamları rədd edib: "Ancaq o da məlumdur ki, İsrail İranın və Tehrana bağlı "Hizbullah" təşkilatının Suriyadakı mövqelərini zaman-zaman bombalayır. Digər tərəfdən İsrail İranın Suriyaya neft daşıyan tankerlərini də hədəf alır. Ümumiyyətlə İsrail də İranın Suriyaya istiqamətlənən gəmilərini rahat buraxmır. Böyük ehtimalla Tehran İsrailə qarşı cavab aksiyası həyata keçirib. İsrail və ABŞ arasında mövcud durumla bağlı məsləhətləşmələr başlayıb. Yayılan xəbərlərə görə, Vaşinqton İsrailə İranın mövqelərinə qarşı hücum əməliyyatları həyata keçirməyə yaşıl işıq yandırıb. Dəniz müharibəsi İranda mühafizəkar İbrahim Rəsinin hakimiyyətə gəldiyi dövrə təsadüf edib. Həsən Ruhanidən fərqli olaraq İbrahim Rəisi və İslam Keşikçilər Korpusu İsraillə mübarizədə sərt addımlar atmağa hazırdılar. İranda bir neçə il ərzində nüvə alimlərinin qətlə yetirilməsində də İsrail izi axtarılır. Tehranda bunun intiqamı haqqında da düşünürlər".
Elxan Şahinoğlu hesab edir ki, İran-İsrail qarşıdurmasının inkişafı beynəlxalq aləmə və bölgəyə yeni gərginlik vəd edir: "Tehran bir tərəfdən yenidən böyük dövlətlərlə "nüvə sazişi" imzalamaq istəyir, digər tərəfdən İsraillə növbəti qarşıdurmaya hazırlaşır. Bu gedişat Vaşinqtonun Tehranla "nüvə sazişi" imzalamasını ləngidə bilər. Ağ Evin hazırki sahibi Co Bayden Donald Trampdan fərqli olaraq nüvə anlaşmasına hazır görünürdü. Ancaq İranın İsrailə məxsus gəmiləri hədəf alarkən Bayden üçün Tehranla razılaşmaya hazır olması çətindir. Bayden daxili müxalifətin təzyiqi ilə üzləşəcək. Yeni prezident İbrahim Rəisi seçim qarşısındadır. O ya "nüvə sazişinə" üstünlük verərək ölkəsinə qarşı iqtisadi sanksiyaların yumşaldılmasına çalışmalı, ya da İslam Keşikçiləri Korpusunun İsrailə qarşı "intiqam" əməliyyatlarına dəstək verərək nüvə anlaşmasını risqə atmalıdır".
Elxan Şahinoğlu deyib ki, İran-İsrail qarşıdurmasını Azərbaycanın maraqlarına cavab vermir: "Bakı İranla və İsraillə tərəfdaşlığını davam etdirmək, hər iki ölkə ilə müxtəlif layihələr reallaşdırmaq istəyir. Rəsmi Bakı İsraildə ticarət və turizm nümayəndəliyi açıb və bu nümayəndəliyin yaxın müddətdə Azərbaycanın bu ölkədə səfirliyinə çevriləcəyi istisna deyil. Azərbaycan-İsrail münasibətlərinin üçüncü dövlətlərə qarşı yönəlmədiyi dəfələrlə vurğulansa da, bu əməkdaşlıq İranda fərqli reaksiyalar doğurur. Halbuki, bunun üçün əsas yoxdur".
Süleyman