Cəmiyyətin əsl güzgüsü: İnsanların zövqlərinə qoyulan sərhədlər

Müasir cəmiyyətin ən mürəkkəb məsələlərindən biri insanların başqalarının zövqünə olan münasibətidir. Hər kəsin öz maraq dairəsi, sevdiyi məşğuliyyətlər və şəxsi seçimləri var. Bu, insanlığın ən gözəl xüsusiyyətlərindən biridir: fərqli zövqlərin varlığı. Lakin, bəzən bu zövqlərə qarşı hörmətin olmaması, bədii müzakirələrdən tutmuş gündəlik danışığa qədər bir çox sahədə özünü göstərir. Belə bir yanaşma, cəmiyyətin müxtəlifliyini zəiflədir və insanları bir-birindən uzaqlaşdırır. Bütün bunlar, cəmiyyətin mədəni zənginliyini qorumağa çalışmalı olduğu bir dövrdə baş verir, lakin bəziləri bu zənginliyi görməkdə acizlik yaşayır.

Zövqlərə hörmət etməmək, bəzən bir şəxsin müsbət hədəflərinə kölgə salan neqativ bir psixologiyanın nəticəsidir. Məsələn, bir insan dedektiv janrında kitab oxumağı sevirsə, başqalarının onu "sıradan" və ya "ucuz" hesab etdiyini, öz oxuduğu janrlarla müqayisə etdiyini eşidə bilər. Yaxşı, bəs niyə? Hamının zövqü eyni olmalıdır deyə bir qaydamı var? Zövqünə qarşı tənqidi və hörmətsizliyi görən əksər fərdin öz seçimlərinə olan inamı sarsılır və bu, artıq zövqünü ifadə etməkdən çəkinməsinə səbəb olur. Eynilə, musiqi dünyasında da müxtəliflik vardır. Bir çox insan pop musiqisini sevsə də, bəziləri onu "adi" hesab edir. Hip-hop, klassik musiqi, rok və ya caz janrlarına olan üstünlük də eyni cür tənqid olunur. Məsələn, bir hip-hop pərəstişkarı, onu dinləməyənlərin musiqinin dərinliyini anlamadıqlarını düşünərək, bu cür tənqidi qəbul edə bilmir. Belə bir yanaşma, insanların mədəniyyətini anlamadan, yalnız öz baxış açılarından mühakimə etmələri deməkdir. Zövqlərin bu cür tənqidi, cəmiyyətin müsbət inkişafına mane olur və fərqli düşüncələrin əvəzində monolitik bir yanaşma yaradır.

Başqa bir nümunə isə, film dünyasındakı ziddiyyətlərdir. Bir çox insanlar romantik komediyaları sevsə də, digərləri bu janrları "səmimiyyətsiz" hesab edir. Kimi aksiyon filmlərini seçir, kimi isə sənədli filmləri sevir. Bunun nəticəsində, film müzakirələrində ziddiyyətli fikirlər ortaya çıxır və bu, insanları öz sevdikləri janrlardan çəkinməyə, ya da onları daha az müzakirə etməyə məcbur edir. Hər kəsin film zövqü fərqli olduğu üçün, bu ziddiyyətlər mədəni müzakirələrin zənginliyini məhdudlaşdırır. Bütün bunlar, daha geniş müzakirə imkanlarını daraldır və fərqli düşüncələrin bir-birini anlaması üçün yaranan maneələri artırır.

Zövqlərə qarşı bu cür münasibət, yalnız fərdi seçimlərdən ibarət deyil. Eyni zamanda, insanların həyat tərzini, düşüncə tərzini və dəyərlərini əks etdirir. Məsələn, birisi veganizmə üstünlük verirsə, digəri əksinə, ət yeməyi seçə bilər. Bu cür fərqliliklər, insanları mübahisələrə sürükləyir, amma əslində, hər iki tərəf öz seçimlərini düzgün və ya yanlış olaraq qiymətləndirməməlidir. Vegan bir şəxs, ət yeyən dostlarına başa salmağa çalışsa da, əks tərəf də onun seçiminə tənqidi yanaşma göstərir. İnsanlar, başqalarının seçimlərinə hörmət etməli, eyni zamanda öz zövqlərinə də inamlarını itirməməlidirlər.

Cəmiyyətin zənginliyi, müxtəlif düşüncələrdən, fərqli zövqlərdən və bədii yanaşmalardan yaranır. Hər kəsin seçimi, onun həyatına, düşüncəsinə və duyğularına təsir edən bir hissədir. Zövqlərə hörmət etməmək, mədəniyyətimizin zənginliyini kölgədə qoyur. Kimi romantik ədəbiyyat oxumağı sevir, kimisi isə fantastikaya üstünlük verir. Hər iki seçimin də öz gözəlliyi vardır. Lakin, bu gözəlliyi qəbul etməmək, bəzilərinin yalnız öz baxış açısını qəbul etməsi nəticəsində yaranır. Eyni zamanda, cəmiyyətin müxtəlif aspektlərinə dair fərqli zövqləri qavramaq da bu mövzuda vacibdir.

Bu məsələni daha da irəlilətmək üçün, dünya səhnəsindəki mədəniyyətləri misal gətirmək mümkündür. Məsələn, Asiya mədəniyyəti, çox sayda fərqli zövqlərə ev sahibliyi edir: Yaponiyanın anime mədəniyyəti, Hindistanın Bollywood filmləri, və Çin klassik musiqisi. Hər bir mədəniyyət, özünəməxsus gözəlliklərə və zövqlərə malikdir. Bu mədəniyyətlər, fərqli zövqlərin nə qədər dəyərli olduğunu göstərir. Ancaq bu cür zənginlik, tənqidi yanaşmalara məruz qalır. Çünki bəzi insanlar, yalnız öz ölkələrinin və mədəniyyətlərinin yeganə doğru olduğunu düşünürlər. Bu cür yanaşma, insanları mədəni münaqişələrə sürükləyir, eyni zamanda, bədii müzakirələrin zənginliyini əngəlləyir.

Müxtəlif mədəniyyətlərin tanınması, zövqlərə hörmət etməyin bir yolu kimi görünə bilər. Bu, fərqli janrların və mədəniyyətlərin dərinliyini anlamaqla yanaşı, bədii müzakirələrdə iştirak etməyə imkan tanıyır. Hər kəsin zövqünü yaşamaqla kifayətlənməməli, digər insanların zövqünü də qəbul etməyə çalışmalıyıq. Bu, həm fərdi olaraq, həm də cəmiyyət olaraq, daha zəngin və dərin bir mədəniyyət formalaşdırmağa xidmət edir.

Bütün bu müzakirələr, sosial şəbəkələrin inkişafı ilə daha da aktualdır. İndiki dövrdə, insanların fikirlərini daha geniş auditoriyaya yayma imkanı var, amma bu, eyni zamanda zövqlərə hörmət etməmək və tənqid mədəniyyətinin yayılmasına səbəb olur. Bir şəxs, sosial şəbəkələrdə sevdiyi film və ya kitab haqqında paylaşım etdikdə, bəziləri onu kəskin tənqid edə bilər. Bu, insanları öz fikirlərini gizlətməyə, zövqlərini ifadə etməyə çəkinməyə vadar edir. İnsanların bir-birinin zövqünü qəbul etmələri, yalnız şəxsi münasibətlərdə deyil, həm də cəmiyyətin geniş müstəvisində vacibdir. Zövqlərin müxtəlifliyini anlamaq, insanları bir-birinə yaxınlaşdırır.

Zövqlərə hörmət edərək, cəmiyyətimizi daha gözəl və mədəni bir yerə çevirə bilərik. Fərqliliyi qəbul edərək, bir-birimizlə daha dərin bağlar qura bilərik. Unutmayaq ki, yalnız fərqli zövqlərin bir araya gəlməsi, cəmiyyətimizi zənginləşdirir. Zövqlərə hörmət, insanlığın ən önəmli dəyərlərindən biridir. Hər kəsin seçiminə hörmət etmədən, insanları tənqid edərək yalnız cəmiyyətimizi deyil, özümüzü də əziyyətə salırıq.

Zövqlərə hörmət etməmək, bəzən insanların özlərini başqalarının yerinə qoymaması ilə də əlaqədardır. Bu, onların başqalarının seçimlərini anlamaq və qəbul etməkdə çətinlik çəkmələrinə səbəb olur. Misal üçün, bir insan rəngli şəkilləri sevirsə, digər bir insan bunun "ucuz" olduğunu düşünə bilər. Amma burada unudulmamalıdır ki, bu rənglər insanların hisslərini ifadə etməyə, dünyanı öz gözləri ilə görməyə imkan tanıyır. Rənglərin dərinliyi, insanların zövqünü daha da genişləndirir.

Müxtəliflik yalnız bədii sahədə deyil, eyni zamanda gündəlik həyatda da özünü göstərir. İnsanlar arasında fərqli yaşam tərzləri, mədəniyyətlər və inanclar var. Bu fərqliliklər, insanların bir-birini tanımasına, anlamağına və bir-birinə hörmət etməsinə səbəb olmalıdır. İnsanların zövqlərini bir-birinin gözündə "pis" etmək, əslində, insanları bir-birindən ayırır. Buna görə də, zövqlərə hörmət etmək, yalnız fərdi deyil, cəmiyyətin də inkişafı üçün vacibdir.

Beləliklə, zövqlərə hörmət etməyi öyrənmək, bizim mədəniyyətimizi, insanlığımızı və sosial münasibətlərimizi zənginləşdirəcək. Fərqli zövqlərə açıq olmaq, insanların arasında daha dərin bağlar qurmağa kömək edir. Zövqləri bir-birinə tanımaq, cəmiyyətin daha müsbət inkişafına səbəb olacaqdır. Hər kəsin zövqünə hörmət edərək, bədii müzakirələrin zənginliyini qorumaqla, bir-birimizlə daha da yaxınlaşa bilərik.

Fərqli zövqlərə hörmət etməklə, biz yalnız fərdi münasibətlərimizi deyil, eyni zamanda cəmiyyətin sağlam inkişafını təmin etmiş olarıq. Hər kəsin fərqli zövqünə və seçimlərinə hörmət etməyi öyrəndikcə, cəmiyyətin rəngarəngliyini daha dərin şəkildə dərk edirik. Fərqliliklər bizi zənginləşdirir; onları qəbul etmək isə bizə yeni üfüqlər açır.

Hər kəsin seçiminə hörmət göstərmədiyimiz zaman, əslində yalnız digər insanları deyil, öz daxili mədəniyyətimizi də məhdudlaşdırırıq. Çünki müxtəlif zövqlərə açıq olmaqla, yalnız başqalarını deyil, özümüzü də daha yaxşı tanıyırıq. Fərqli zövqlərə hörmət, bir cəmiyyətin mədəni zənginliyinin ən gözəl nümunəsidir.

Unutmayaq ki, hər birimizin həyatına dəyər qatan şey başqalarına hörmətlə yanaşmaqdır. Bu hörmət yalnız fərdi zövqlərdən ibarət deyil; bu, insanlığın bir-birinə açdığı qapıdır. Biz bu qapını açdıqca, cəmiyyətimizi daha da gücləndirir və bir-birimizə daha dərin bağlarla bağlanırıq. 

Qiymət Mahir