Kreml Rusiya ermənilərini Paşinyana qarşı qaldırır: Rus və “Yeni-Naxçıvan” yeparxiyası Nikolu sərt ittiham etdi
Erməni Apostol Kilsəsinin Rus və "Yeni-Naxçıvan" Yeparxiyası Ermənistan hakimiyyətinin kilsəyə qarşı apardığı siyasətə dair kəskin bəyanatla çıxış edib.
Musavat.com xəbər verir ki, yeparxiyanın ruhani rəhbərliyi yaydıqları müraciətdə Paşinyan hökumətinin EAK-a, xüsusilə də kilsənin daxili idarəçilik sisteminə müdaxiləsini "təhlükəli və yolverilməz kurs" adlandırıb. Bəyanatda qeyd olunur ki, kilsənin daxilində hazırda gedən proseslər, qanuni seçilmiş katolikosun nüfuzdan salınması cəhdləri bütövlükdə erməni cəmiyyəti üçün ağır nəticələrə səbəb ola bilər.
Məlumata görə, sənədi Rus və "Yeni-Naxçıvan" Yeparxiyasının bütün ruhaniləri imzalayıb. Yeganə istisna Maşatsots yeparxiyasının rəhbərinin qardaşı, Ermənistan hakimiyyətinə yaxın mövqeyi ilə tanınan keşiş Akop Saroyandır. O, sənədə imza atmaqdan imtina etməklə faktiki olaraq Paşinyan hökumətinin xəttinə sadiqliyini nümayiş etdirib.
Yeparxiyanın bəyanatında Ermənistan hakimiyyəti açıq şəkildə "Kilsəni parçalamaq üçün məqsədyönlü kampaniya aparmaqda" ittiham olunur. Ruhani liderlər bildirirlər ki, kilsə təlimindən yayınma, Müqəddəs Liturgiyanın mətn və məzmununun ixtiyari şəkildə dəyişdirilməsi, dini qaydaların pozulması, o cümlədən qanuni seçilmiş Katolikos II Qareginin tanınmamasına yönəlik addımlar tamamilə yolverilməzdir. Onların fikrincə, hökumət tərəfindən kilsə daxilində "alternativ mərkəzlər" formalaşdırmaq cəhdləri dini ənənəni sarsıdır, Eçmiədzinə sadiq ruhani və möminləri qarşı-qarşıya qoyur.
Bəyanatda xüsusi vurğulanır ki, kilsənin daxili həyatına siyasi müdaxilə - istər kadr təyinatları, istərsə də liturgiyanın məzmununa yönəlik tələblər - cəmiyyət üçün təhlükəli nəticələr doğurur: "Kilsə siyasi oyunların alətinə çevrilərsə, bu, yalnız dini birliyi deyil, mənəvi dayaqları da dağıdacaq", - deyə Rus və "Yeni-Naxçıvan" yeparxiyasının ruhaniləri bildirirlər.
Qeyd edək ki, Rus və "Yeni-Naxçıvan" Yeparxiyası Erməni Apostol Kilsəsinin Rusiya Federasiyasındakı əsas strukturlarından biridir. Onun mənzil-qərargahı Moskvada yerləşir və Rusiya ərazisindəki erməni icmalarının böyük hissəsinə kilsə xidməti göstərir. Adındakı "Yeni-Naxçıvan" komponenti isə əcaib məsələdir: bu, XVIII-XIX əsrlərdə azərbaycanlıların tarixi torpağı olan Naxçıvandan köçən (saxtalaşdırılmış tarixdir) erməni icmasının Don bölgəsində yaratdığı məskənə verilmiş addan gəlir. Yəni söhbət Azərbaycanın Naxçıvan Muxtar Respublikasından yox, Rusiya ərazisində salınmış "Nor Naxicevan" ("Yeni Naxçıvan") adlı erməni yaşayış məntəqəsindən gedir. Bununla belə, yeparxiyanın adında məhz "Naxçıvan" toponiminin saxlanılması erməni kilsəsinin və siyasi zümrəsinin illərlə davam edən toponim "miraslaşdırma" siyasətinin, murdar erməni xislətinin bir nümunəsi kimi də qiymətləndirilir. Azərbaycan mənşəli coğrafi ad erməni dini strukturunun rəsmi tituluna çevrilib və bu, əslində kilsənin bizim Naxçıvana iddiasının bir növ sübutudur.
Rus və "Yeni-Naxçıvan" yeparxiyasının sərt bəyanatı Rusiya kəşfiyyatının əməlidir. Bəllidir ki, əsrlər boyu erməni kilsəsinə nəzarət Rusiyanın əlində olub və kilsənin vasitəsi ilə Türkiyəyə, Azərbaycana ərazi iddialarını gerçəkləşdirib. İstər Osmanlı zamanında, istərsə də Cümhuriyyət dövründə Rusiya erməni kilsəsi və amili vasitəsi ilə Türkiyəmizə qarşı təzyiq rıçaqları, xəyanət buttonları yaradıb. Eyni zamanda bu xain qurğu 2 əsrə yaxındır, Azərbaycana qarşı da tətbiq olunmaqdadır. Erməni xalqını türk-müsəlman kimliyinə qarşı düşmən kimi formalaşdıran da erməni kilsəsi üzərindən Rusiyadır. İndi bu mexanizm Ermənistan hökumətinə qarşı tətbiq olunmaqda, Paşinyana seçkiqabağı böhranlı vəziyyət yaratmağa hesablanmaqdadır.
Bunu fərq edən Paşinyan artıq qarşı addımlar atmağa, üstəlik də bu barədə açıq danışmağa başlayıb. Son aylarda Ermənistan hakimiyyətinin Katolikos II Qareginə yaxın sayılan yepiskop və arxiyepiskoplara qarşı təzyiqləri, bəzi ruhanilərin saxlanılması, kilsə iyerarxiyasında parçalanma yaratmaq cəhdləri məhz bu fərq etmədən qaynaqlanır.
Kreml həm Ermənistanda, həm də Rusiyada yaşayan kilsəyə bağlı dindar erməniləri üsyana təhrik edir.
Beləliklə, erməni kilsəsində gedən proseslər təkcə Eçmiədzin divarları ilə məhdudlaşmır; Rusiyadakı yeparxiyanın sərt bəyanatı göstərir ki, böhran artıq diaspor strukturlarına da sirayət edib. Bu isə Ermənistan daxilində kilsə ilə hökumət arasında mübarizənin daha da kəskinləşəcəyinə, kilsənin tarixi olaraq dayaq sayıldığı xarici icmalarda da parçalanma riskini artıracağına işarə edir.
Bir sözlə, Paşinyana qarşı kilsə üzərindən savaş açan həmin Rusiyadır.